➢ W pierwszej kolejności obywatele Ukrainy otrzymują pomoc humanitarną. Pomoc taką w formie zakwaterowania, całodziennego wyżywienia, opieki medycznej, może zapewnić wojewoda.
➢ Nowe regulacje umożliwiają swobodny dostęp do polskiego rynku pracy obywatelom Ukrainy, których pobyt został uznany za legalny, a także dostęp do instrumentów rynku pracy, aktywnych form pomocy oraz skierowanie do zatrudnienia za pośrednictwem urzędów pracy.
➢ Obywatele Ukrainy nabędą również uprawnienie do świadczeń rodzinnych, świadczenia wychowawczego, rodzinnego kapitału opiekuńczego oraz świadczenia dobry start.
➢ Mając na uwadze nowe regulacje dotyczące ograniczonego okresu pobytu obywateli Ukrainy w Polsce, świadczenia z pomocy społecznej będą miały charakter doraźny, krótkoterminowy (np. jeden, dwa miesiące), stanowiąc wsparcie w przezwyciężaniu trudnych sytuacji życiowych i zabezpieczając najpilniejsze wydatki bytowe: osób w podeszłym wieku, osób niepełnosprawnych, matek z małymi dziećmi.
Na podstawie jakich przepisów przyznaje się pomoc?
Pomoc przyznaje się na podstawie art. 29 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.
Komu przysługuje pomoc?
➢ Uprawniony do pomocy jest obywatel Ukrainy, który wjechał legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio z terytorium Ukrainy w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia określonego w rozporządzeniu Rady Ministrów wydanym na podstawie art. 2 ust. 4 specustawy, deklaruje zamiar pozostania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i został wpisany do rejestru PESEL.
➢ Za legalny uznaje się także pobyt dziecka urodzonego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez matkę, która jest osobą określoną w zdaniu powyżej, w okresie dotyczącym matki.
Na jakiej podstawie będzie ustalana legalność pobytu obywatela Ukrainy?
➢ Legalność pobytu będzie ustalana na podstawie zarejestrowania obywatela Ukrainy przez komendanta placówki Straży Granicznej. W przypadku gdy wjazd obywatela Ukrainy nie został zarejestrowany podczas kontroli granicznej, jego pobyt na terytorium RP będzie rejestrowany przez Komendanta Głównego Straży Granicznej.
➢ Komendant Główny Straży Granicznej będzie prowadził w systemie teleinformatycznym Straży Granicznej rejestr obywateli Ukrainy, którzy wjechali na terytorium RP bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi oraz którzy złożyli wniosek o nadanie numeru PESEL.
➢ Komendant Główny Straży Granicznej zapewnia udostępnienie gminom danych zawartych w rejestrze, w drodze teletransmisji danych.
➢ Obywatelowi Ukrainy, którego pobyt na terytorium RP uznaje się za legalny na podstawie art. 2 ust. 1 specustawy, na podstawie wniosku złożonego w dowolnym organie wykonawczym gminy – nadaje się numer PESEL.
➢ Rejestracja obywateli Ukrainy, którzy chcą uzyskać numer PESEL i pozostać w Polsce rozpocznie się 16 marca br.
➢ Rozwiązania dotyczące uznania pobytu za legalny nie będą miały zastosowania do obywateli Ukrainy, o których mowa w art. 2 ust. 3 specustawy (na przykład osoby posiadające zezwolenie na pobyt stały, ochronę międzynarodową lub które złożyły wnioski o udzielenie ochrony międzynarodowej). W krajowym zbiorze rejestrów, ewidencji i wykazu w sprawach cudzoziemców, o którym mowa w art. 449 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach , znajdują się informacje m.in. o ochronie międzynarodowej, sprawach o udzielenie lub pozbawienie ochrony międzynarodowej oraz udzielenie pomocy cudzoziemcom ubiegającym się o udzielenie ochrony międzynarodowej.
➢ Dane przetwarzane w ww. rejestrze udostępnia się m.in. państwowym i samorządowym jednostkom organizacyjnym – w zakresie niezbędnym do realizacji ich zadań publicznych (art. 450 ustawy o cudzoziemcach)
Jakie świadczenia pomocy społecznej mogą być przyznane obywatelom Ukrainy?
➢ Obywatelom Ukrainy mogą być przyznane świadczenia pieniężne i niepieniężne, na przykład:
1) posiłek dla dzieci i młodzieży przyznawany doraźnie, na czas nie dłużej niż 2 m-ce (na podstawie art. 48b ust. 5 pkt 1 ustawy o pomocy społecznej)
2) posiłek, produkty żywnościowe lub zasiłek celowy na żywność w przypadku gdy osoba nie ma zapewnionego wyżywienia (na podstawie art. 39 albo art. 48b ust. 2 lub 4), art. 48b ust. 5 pkt 2 nie stosuje się,
3) zasiłek okresowy,
4) usługi opiekuńcze,
5) mieszkanie chronione,
6) praca socjalna,
7) poradnictwo specjalistyczne,
8) interwencja kryzysowa.
➢ Skład i dochód rodziny ustala się na zasadach określonych w ustawie o pomocy społecznej.
➢ W przypadku uzyskiwania przez obywatela Ukrainy dochodu w walucie obcej, wysokość tego dochodu ustala się według średniego kursu NBP z dnia wydania decyzji administracyjnej w sprawie świadczenia z pomocy społecznej.
W jaki sposób i gdzie należy złożyć wniosek o przyznanie pomocy?
Wniosek o przyznanie pomocy składa się w ośrodku pomocy społecznej gminy właściwej ze względu na miejsce pobytu osoby składającej wniosek.
W jakim trybie i na jakich zasadach przyznaje się pomoc?
➢ Pomoc przyznaje się na zasadach i w trybie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, z pewnymi zmianami.
➢ Obywatel Ukrainy ubiegający się o pomoc składa oświadczenie o sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej, które jest częścią I Formularza kwalifikującego do przyznania pomocy (wzór Formularza stanowi załącznik do informacji).
➢ W postępowaniu nie przeprowadza się rodzinnego wywiadu środowiskowego, chyba że powstaną wątpliwości co do treści oświadczenia złożonego przez obywatela Ukrainy.
➢ Należy mieć na uwadze, że przepisy specustawy przewidują możliwość przyznania świadczenia pieniężnego (nie dłużej niż za okres 60 dni) każdemu podmiotowi, w szczególności osobie fizycznej prowadzącej gospodarstwo domowe, który zapewni zakwaterowanie i wyżywienie obywatelom Ukrainy. W przypadku, gdy obywatel Ukrainy przestawi w oświadczeniu np. że przebywa u osoby fizycznej, w pensjonacie, organ przyznając świadczenia z pomocy społecznej powinien zweryfikować podczas składania oświadczenia, czy jest zapewniane zakwaterowanie i wyżywienia na ww. zasadach. Wartości tych świadczeń nie wlicza się do dochodu obywateli Ukrainy – jest to pomoc rzeczowa).
